Auteur: stichtingreisvanderazzia.nl

Stane lived in Velenje, Slovenia, and hitchhiked in Europe since he was 17 years old. Due to his extensive travel experience he was asked to become a group leader for a Yugoslavian youth exchange organisation. Velenje had been a town twinning member of a circle of towns since 1970.

---

“Whenever I wanted some sources like getting buses or getting money for lunches and things like that, I always had to go to the committee chief. He wanted to know details and he was trying to persuade me that we should do more political. Yes, I did it once. When the group from Schiedam was in Velenje in ’77. They were invited to the town hall. And I said to this politkomisar, I said, “Let’s do a special thing. Give these kids an Honorable Membership Cards for the Socialist Youth Union. He was proud that, and later on, he was speaking about that, that we have now new members of the Yugoslav Socialist Union from outside the country. It was fun for me. It was the biggest fun for the Dutchmen. Otherwise, no, as I said, I never accepted that politics would interfere with youth exchanges.”

“Die partnersteden conferenties die dan gehouden werden, met die burgemeesters, dat moest allemaal simultaan vertaald worden! Want de voertaal was niet Engels, dat was een punt van Esslingen met name, die vertikten het om Engels te spreken. Dus je moest 4, 5 talen simultaan tolken. Dan moest ik een bureau vinden en dat waren ook heel vaak tolken die bij de Europese Gemeenschap in Brussel tolk waren. Voor al die landen die simultaan vertaald moesten worden, die kregen wij dus ook. Dus dan moest ik van die hokjes laten maken. En dat was maar een paar uurtjes want dat was maar een gedeelte van de dag! De rest konden ze gewoon met Engels, maar ja, officieel wilde Esslingen dan niet… Dat voelde de burgemeester zich niet zeker van. Kijk, onze die sprak vloeiend Engels. Maar ja, dat sprak die van Duitsland ook wel, van Esslingen maar dat wilde hij niet in een officiële bijeenkomst.” 

In 1970 nam de stad Velenje uit voormalig Joegoslavië deel aan een jongerenuitwisseling. Vanaf dat moment maakte Velenje deel uit van een kleine kring van steden uit heel Europa die met elkaar verbonden waren. Connie, een organisator uit Schiedam, een stad die daar ook deel van uitmaakte: “Dat vond iedereen bijzonder. Kijk naar Zweden en Engeland en Duitsland en Frankrijk: je vond het leuk om elkaar te ontmoeten maar dat was niet ongebruikelijk. Maar een groep van achter de IJzeren Gordijn, dat was natuurlijk wel wat. Die mensen uit Velenje, die deelnemers hadden het gevoel: we zijn nu in Esslingen en in Schiedam, wij Joegoslaven zijn vrij omdat we dit nu mogen. Maar er waren zoveel beperkingen die daar toegepast waren waarvan we net dachten, wat gebeurt hier?”

THE VITAL SURVEY OF EUROPE TODAY AND TOMORROW

(Hodder & Stoughton 1962, Revised 1968. Panther edition 1971)

“The young Europeans may not take the idea of ‘making Europe’ as seriously as their elders; with no memories of war, the talk of reconciliation is just as boring. But they are able to live Europe more casually, to pick up movements far more quickly, and to have a common aim, at least, in wanting to get rid of the Old Europe. It may not be quite the kind of aim that their parents had in mind; but then nothing in Europe has works out quite as planned.”

Jeugduitwisselingen in de zestiger jaren en de eenwording van West-Europa.

Joop Daalmeijer: het heeft me wel, het heeft me mee gevormd. Ik kom uit een gezin, wij hadden niet veel geld dus heel veel naar het buitenland reizen was geen sprake van. En we gingen naar familie in Brabant om vakantie te houden. Dan zaten we daar op de boerderij. Meer geld was er niet. Dan werden de fietsen vervoerd met een expeditiebedrijf, dan konden we daar fietsen. Dus dit was voor mij de mogelijkheid om mij naar het buitenland te komen. Dat heeft me mee gevormd. Als dat niet gebeurd was was het de vraag of ik was gekomen maar ik nu ben gekomen! Ik heb nog steeds vrienden in Norrkoping in Zweden, in Stockholm. Dat zijn natuurlijk inmiddels ook zestigers en in Frankrijk niet te vergeten, in Vienne. En ja, het heeft mijn blik op de wereld toch verruimd, heeft echt verruimd. En ik ben een absolute Europeer. En niet omdat ik zaken kan doen met Duitsland of met Frankrijk. Maar omdat we samen sterker zijn. 

Anton, student Tropische Bosbouw te Wageningen was jeugd groepsleider in 1968. “Dat gevoel voor Europa. Dat heeft op mij wel effect gehad en dat gebeurde niet door dat ik daar lezingen kreeg, als mensen mij daar iets over vertelden maar dat gebeurde gewoon doordat je samen naar bijzondere plekken ging waar je over die plekken wat hoorde, wat wel natuurlijk enigszins met de Duitse cultuur in Esslingen of de Welsch cultuur van doen had, dat hele achterland van Neath van Wales, een hele bijzondere plek die… ik ben nog ooit is teruggeweest om daar een dramaserie te maken, heb ik er weer rondgereisd omdat ik het zo bijzonder vond.”