Maand: december 2020

Burgers op zoek naar gemeenschappelijke grond in een verdeeld Europa.

Ben Schennink, oud wetenschappelijk medewerker van het Studiecentrum voor Vredesvraagstukken -overgegaan in het Cicam in Nijmegen- en bestuurslid van Pax (Pax Christi/IKV) vertelt over het begin van het verzet tegen kernwapens door de kerken.

Het zijn dissidenten uit de Warschaupact landen die, begin jaren tachtig zijn gesteund door de Helsinki-Akkoorden, een meer civiele samenleving proberen te ontwikkelen waarin burgers een grotere rol spelen. Deze beweging sluit direct aan bij de manier van denken en werken van organisaties als het IKV en Pax Christi. In de strategie van de Nederlandse vredesbeweging, die ‘Ontspanning van Onderop’ wordt genoemd, worden burgers en lokale organisaties betrokken bij de grote geopolitieke vraagstukken, zij moeten een rol gaan spelen in het ontmantelen van de vijandbeelden die tussen de Sovjet-Unie en West-Europa bestaan.

Het project ‘Ontspanning van Onderop’ (werktitel) onderzoekt het erfgoed van deze beweging die zijn grondslag heeft in de periode direct na de tweede Wereldoorlog. De vraag die bij dit project wordt gesteld is of de burger van tegenwoordig een stem kan hebben in het geopolitieke krachtenveld, in kwesties met betrekking op oorlog, dreiging en vrede. Er wordt met dit project uitgegaan een oude initiatieven zoals dat van de ‘stedenband’ waarbij burgers van partnersteden in staat worden gesteld om met elkaar in contact te komen om elkaar op gemeentelijk niveau beter te leren kennen.

Het idee van de stedenbanden kreeg een nieuwe impuls in de periode na de Tweede Wereldoorlog. Vanuit een dringende behoefte aan verzoening werden er onmoetingen georganiseerd tussen burgers van verschillende landen om op die manier aan gevoelens van vijandschap voorbij te kunnen gaan. Anno 2018 zijn er zo’n 20.000 stedenbanden in Europa waarvan 2200 tussen Frankrijk en Duitsland. In de ogen van het tegenwoordige publiek zijn stedenbanden vaak wat stoffig, ze dragen een imago van vriendelijke wellevendheid met zich mee.